Cultuurlezing | Fotografie: Tien makers en het medium

Zondagmiddag 12 maart 2023
van 15:30 tot 17:30 uur

door Aldwin Kroeze

Over de lezing
Het medium fotografie is divers en rijk aan insteken en geschiedenis. In deze lezing wordt aan de hand van tien fotografen ingegaan op de rijkheid van het medium. Er komen zowel vroege fotografen aan de beurt onder wie Daguerre, maar ook de eigen tijd wordt niet vergeten met onder andere Joana Choumali en Erwin Olaf. Daar tussenin worden de fotografen Marville, Cameron, Stieglitz, Bourke-White, Moholy Nagy, Sherman en Leibovitz aan u voorgesteld met uiteraard waar ze voor staan ten opzichte van het medium. Zo krijgt het medium fotografie aan de hand van deze namen letterlijk een gezicht en zelfs meer dan één.

Over Aldwin Kroeze
Aldwin Kroeze (1971) is kunst- en cultuureducator voor diverse hogescholen en andere kunstinstellingen. Hij is werkzaam als docent, spreker, publicist, gids en ontwikkelt voor diverse partijen lesmateriaal. Hierbij speelt met name de moderne tijd een grote rol, maar niet uitsluitend. Na drie studies in binnen- en buitenland is de daarmee samenhangende brede basis de afgelopen 20 jaar zowel breder als dieper geworden met veel aandacht voor het begrijpen hoe binnen een bepaalde context een bepaald werk tot stand is gekomen. Die breedte betekent dat er vanuit veel samenhang gesproken wordt, Van Japanse prenten tot Australisch impressionisme, van eigentijdse sculptuur in Utrecht tot een overzicht van het medium Fotografie.

Info
Locatie: Sociëteit Ramses Shaffy Huis, Piet Heinkade 231, Amsterdam
Datum: zondagmiddag 12 maart 2023
Tijd: 15:30 tot 17:30 uur
Entree: € 14,50. Bewoners van het Ramses Shaffy Huis vrij entree.
Reserveren via: cultuuropdeeilanden.nl

Portrait Photograph of Georgia O’Keeffe by Alfred Stieglitz, 1918 (Photo: Alfred Stieglitz via Wikimedia Commons [Public Domain])

Lezing | Sprookjes en Bijbelse motieven in de kunst door Esther Bruggink

Zondagmiddag 13 november 2022
van 15:30 tot 17:30 uur

door Esther Bruggink

Over de lezing
Deze lezing zal gaan over Sprookjes, Mythes en Bijbelverhalen. Esther zal ingaan op de universele kenmerken en de diepere betekenissen van deze verhalen aan de hand van kunstwerken uit o.a. het Rijksmuseum. Sinds 1999 is zij naast haar kunstenaarschap rondleider en museumdocent in het Rijksmuseum. Door de jaren heen is zij veel werken in de collectie tegengekomen die haar als kunstenaar geïnspireerd hebben. In deze lezing zal ze de verhalen dan ook vertellen vanuit beeldmateriaal van werken uit het Rijksmuseum, hier en daar aangevuld met foto’s van eigen beeldend werk. Vanwege de tijd van het jaar, zal ze ook aandacht besteden aan kerst. Vragen als waar komt de kerstboom eigenlijk vandaan en oude gebruiken rond kerst komen aan de orde.

Over Esther Bruggink
Esther Bruggink is kunstenaar en professioneel rondleider in het Rijksmuseum. Als kunstenaar verwierf ze bekendheid met beeldhouwen en videokunst.
In haar huidige werk verbindt ze thema’s uit sprookjes, mythes en de klassieke kunstgeschiedenis aan haar persoonlijke belevingswereld. Transparante en lichte materialen geven haar figuren iets kwetsbaars en vluchtigs – alsof ze aarzelen tussen een wereld van verlangen en van concrete beperking. www.estherbruggink.nl

Info
Locatie: Sociëteit Ramses Shaffy Huis, Piet Heinkade 231, Amsterdam
Datum: zondagmiddag 13 november 2022
Tijd: 15:30 tot 17:30 uur
Entree: € 14,50. Bewoners vrij entree.
Reserveren via: cultuuropdeeilanden.nl

KHA Cultuurlezing november 2022

Cultuurlezing | Edward Hopper door Saskia Goddijn

Zondagmiddag 11 december 2022
van 15:30 tot 17:30 uur

door Saskia Goddijn

Over de lezing
Daar staan we dan, in The Art Institute in Chicago en kijken naar het schilderij ‘Nachtraven’ van Edward Hopper (Nyack, New York 1882 – New York, 1967). Nog even en we staan op straat – ín het schilderij.
In de duisternis licht een typisch Amerikaanse ‘diner’ op. In die diner, een viertal mensen dat schijnbaar geen contact met elkaar heeft.
Ook niet met ons. Wij blijven buiten staan en krijgen de wat ongemakkelijke rol van voyeur toebedeeld. En toch, zoals wel vaker bij de werken van Hopper, kunnen we het kijken niet laten.
‘Nachtraven’ is een intrigerend schilderij. Waar zijn we, in het schilderij? Is er sprake van een specifieke diner? Wie zijn die mensen in die diner? Waarom hebben ze schijnbaar geen contact met elkaar? Is die oorverdovende stilte veelzeggend? Heeft de sfeer iets te maken met de sociale context waarin het schilderij geschilderd is? Is het schilderij een commentaar op de moderne samenleving? Een uiting van eenzaamheid? Van mensen en/of van de kunstenaar? Hoe past het schilderij in het oeuvre van Hopper? Vanwaar die opvallende contrasten tussen licht en duisternis, binnen en buiten? Waarom roept het schilderij associaties op met een film still?
Mogelijke antwoorden op deze en andere vragen over dit schilderij, over andere schilderijen van Edward Hopper en over de man die ze schilderde, zijn intenties, gedachten, dromen en artistieke worstelingen, krijgt u tijdens de lezing waarin u met kunsthistoricus Saskia Goddijn en Edward Hopper meewandelt door de straten van New York en door het leven van Hopper en stilstaat bij zijn bevreemdende en betoverende werken.

Over Saskia Goddijn
Kunsthistoricus Saskia Goddijn kwam op zestienjarige leeftijd in de Sint Ignatius-kerk in Rome terecht, zag een plafondschildering, kreeg een hemels visioen, gaf zich gewonnen en besloot kunstgeschiedenis te gaan studeren. Ze studeerde af op het onderwerp ‘illusionistische plafondschilderingen in Rome’. Haar interesse en kennis, liefde en enthousiasme beperken zich echter niet tot de oude(re) kunst. Onder de naam ‘Uit de Kunst’ geeft ze al jaren lezingen en cursussen over uiteenlopende onderwerpen, over symbolen en motieven of het ontbreken daarvan, over kunst van ooit en kunst van nu. Daarnaast gidst Saskia kunstliefhebbers door de straten en steegjes, langs wolkenkrabbers, in kerken en museumzalen in Italië, Scandinavië en New York. www.uitdekunst.nu

Info
Locatie: Sociëteit Ramses Shaffy Huis, Piet Heinkade 231, Amsterdam
Datum: zondagmiddag 11 december 2022
Tijd: 15:30 tot 17:30 uur
Entree: € 14,50. Bewoners vrij entree.
Reserveren via: cultuuropdeeilanden.nl

Cultuurlezing | Frederik van Eeden, van droom naar daad?

Zondagmiddag 8 januari 2023
van 15:30 tot 17:30 uur

door Roel Jonker

Over de lezing
In deze lezing zal om te beginnen de biografie van de schrijver/psychiater Frederik van Eeden aan de orde komen. Er is aandacht voor de ‘tweespalt’ die Van Eeden zijn leven lang teisterde: de spanning tussen ideaal en werkelijkheid, zijn trots versus zijn nederigheid, zijn wanhoop tegenover zijn optimisme. Vervolgens zal zijn oeuvre ter sprake komen, waarbij o.a. De kleine Johannes, Van de koele meren des doods en het Dromenboek besproken worden. Maar we staan ook stil bij de niet-literaire activiteiten van de schrijver. We kijken naar de initiatieven die Frederik van Eeden voortdurend ondernam, en vragen ons daarbij af wat er terecht gekomen is van zijn vaak idealistische denkbeelden. In dit verband komt o.a. De Nieuwe Gids ter sprake en de door hem in Bussum opgerichte kolonie Walden. Maar ook de ‘vredesbeweging’ van het begin van de 20e eeuw, de Forte Kreis.

Over Roel Jonker
Drs. Roel Jonker, is oud-docent Nederlands. Hij heeft o.a. voor de klas gestaan op het Coornhert Lyceum in Haarlem. Hier was hij ook kunstcoördinator. Hij is voorzitter van het Frederik van Eeden-Genootschap en was van 2014 tot 2018 redacteur van de laatst verschenen jaarlijkse uitgaven van het Genootschap, De Mededelingen. Daarnaast is hij secretaris van de Vestdijkkring en eindredacteur van de Vestdijkkroniek.

Info
Locatie: Sociëteit Ramses Shaffy Huis, Piet Heinkade 231, Amsterdam
Datum: zondagmiddag 8 januari 2023
Tijd: 15:30 tot 17:30 uur
Entree: € 14,50. Bewoners vrij entree.
Reserveren via: cultuuropdeeilanden.nl

Lezing | Fré Cohen, tussen Amsterdamse School en Modernisme door Max Put

Zondagmiddag 11 september 2022
van 15:00 tot 17:30 uur

door Max Put

Over de lezing
Tot en met 30 oktober 2022 presenteert Museum Het Schip in Amsterdam het werk van de Nederlandse kunstenares en grafisch vormgeefster Fré Cohen (1903-1943). Afkomstig uit een hechte Joodse familie van diamantwerkers, wist de getalenteerde Fré zich te onderscheiden in de door mannen gedomineerde kunstwereld en werd ze een succesvol grafisch ontwerpster. Ook was ze actief in de socialistische beweging, wat in haar werk naar voren komt. Naast boek- en tijdschriftomslagen, omvat dit advertenties, drukwerk voor de gemeente Amsterdam, portretten en landschappen. Behalve de vormentaal van de Amsterdamse School, is hierin ook invloed van het opkomende modernisme waar te nemen, al hebben haar ontwerpen altijd een eigen karakter. In het begin van de 2de wereldoorlog dook Fré onder. Toch ging ze door met werken. Haar laatste onderduikadres was in Borne, waar ze op 12 juni 1943 werd verraden. Tijdens haar arrestatie nam ze vergif in en twee dagen later overleed ze in een ziekenhuis. Ze werd begraven in Hengelo. De lezing biedt een prachtig overzicht van het werk van deze veelzijdige kunstenares.

Over Max Put
Max Put is zelfstandig en een breed georiënteerde kunsthistoricus die al jaren cursussen, lezingen, rondleidingen en stadswandelingen voor verschillende opdrachtgevers verzorgt. Favoriete onderwerpen zijn de schilderkunst van de Gouden Eeuw, maar ook Rothko, Van Doesburg, architectuur en zijn specialisme Japonisme.

Info
Locatie: Sociëteit Ramses Shaffy Huis, Piet Heinkade 231, Amsterdam
Datum: zondagmiddag 11 september 2022
Tijd: 15:00 tot 17:30 uur
Entree: € 14,50. Bewoners vrij entree.
Reserveren via: cultuuropdeeilanden.nl

Tip
Bezoek de expositie in het Amsterdamse School Museum het Schip

Cultuurlezing | Body Language

Zondagmiddag 16 oktober 2022
van 15:30 tot 17:30 uur

door Wendelien van Welie-Vink

Over de lezing
In deze lezing laat Wendelien van Welie je kennis maken met de meest fascinerende verbeeldingen van het lichaam uit het tijdvak 1300 – 1500. Het lichamelijke werd in die periode namelijk op een totaal nieuwe manier afgebeeld. Wat zat hier achter? En tot welke – in hedendaagse ogen – merkwaardige kunst leidde dit?
De kunst diende als hulpmiddel bij gebed en meditatie, waarbij inleving van groot belang was. De schilderijen, beelden en miniaturen werden daarom steeds extremer: bloederiger, hariger, smartelijker. Een uniek verschijnsel waarbij kunstenaars hun creativiteit de vrije loop lieten. Ingewikkelde theologische concepten werden daarbij vaak letterlijk in beeld gebracht. Verwonder u bijvoorbeeld over engelen die bloed opvangen uit een kraan of over Maria die haar moedermelk met een ferme straal in een fontein doet belanden.

Over mw. dr. Wendelien van Welie-Vink

Wendelien van Welie is werkzaam als docent Kunstgeschiedenis van de Middeleeuwen aan de Universiteit van Amsterdam. Ze schreef haar proefschrift over verluchte handschriften van Brunetto Latini’s Livre dou Trésor, een populaire encyclopedische tekst die met name in de 13e en 14e-eeuw grote populariteit genoot in het noorden van Frankrijk. Wendelien geeft colleges en doet onderzoek op diverse terreinen als Karolingische kunst, Kunst als verbeelding van de macht, en naar iconografische kwesties als het voorkomen van handschoenen in de kunst, varkensneuzen, ontblote borsten, etc. Zij was initiator en gastconservator van de tentoonstelling Body Language over het Lichaam in de Middeleeuwen, die te zien was in Museum het Catharijneconvent in Utrecht.
https://www.catharijneconvent.nl/tentoonstellingen/body-language/

Info
Locatie: Sociëteit Ramses Shaffy Huis, Piet Heinkade 231, Amsterdam
Datum: zondagmiddag 16 oktober 2022
Aanvang: 15:30 uur | einde 17:30 uur
Entree: € 14,50,  bewoners vrij entree
Aanmelden via: www.cultuuropdeeilanden.nl

Cultuurlezing | Muziek en emotie

Zondagmiddag 5 juni 2022
van 15:30 tot 17:30 uur

door Jos Beishuizen

Over de lezing
De vraag op welke manier muziek emoties opwekt is al zo oud als Plato en Aristoteles. Plato meende dat goede muziek de mens optilt en in aanraking brengt met hogere sferen. Toonhoogte, ritme, melodie en harmonie verbinden ons met de eeuwige orde der dingen. Die opvatting hield stand tot diep in de middeleeuwen. De grote ommekeer kwam met de erkenning van Aristoteles’ opvatting dat goede muziek luisteraars in vervoering brengt. Die gedachte bracht componisten als Purcell en Bach ertoe om de kracht van retorica en theater te gaan inzetten bij het schrijven van hun muziek.
In de lezing gaan we deze ontwikkeling op de voet volgen. Daarbij komt ook de vraag aan de orde welke psychologische mechanismen werkzaam zijn als muziek emotie opwekt bij luisteraars. Het wordt een meeslepende lezing. Zakdoeken meenemen dus!

Jos Beishuizen
Jos Beishuizen is cognitief psycholoog en heeft zich veel met onderwijsonderzoek bezig gehouden. Hij werkte op de Vrije Universiteit als hoogleraar onderwijswetenschappen. Houdt nog steeds van onderwijs geven en leverde eerder een bijdrage aan Cultuur op de Eilanden met een lezing over kunst en illusie op basis van het werk van E.H. Gombrich.

Info
Locatie: Sociëteit Ramses Shaffy Huis, Piet Heinkade 231, Amsterdam
Datum: zondagmiddag 5 juni 2022
Aanvang: 15:30 uur | einde 17:30 uur
Entree: € 14,50 (inclusief drank en nootjes). Bewoners vrij entree.
Reserveren via: www.cultuuropdeeilanden.nl

Cultuurlezing muziek emotie RSH 5 juni2022

Lezing | Dokter Aarsman
 door Hans Aarsman

Zondagmiddag 13 maart 2022
van 15:30 tot 17:30 uur

“Als je ervoor openstaat, is het leven een constante stroom van ontdekkingen.
Mijn moeder was idolaat van chirurgen.
Het leek haar een goed idee als ik chirurg zou worden. En mijn zussen moesten een chirurg aan de haak slaan.
Dat vonden wij best, een paar chirurgen in de familie. Toen kwam de puberteit, dan wil je alles behalve wat je moeder wilt.
Einde van het liedje, mijn zussen zijn niet met een chirurg getrouwd.
En ik ben geen chirurg geworden.
Hoewel.
Via een omweg ben ik toch in de artsenij beland.
Het is mijn beroep geworden om diagnoses te stellen.
Het grote verschil met een reguliere arts is: ik heb geen patiënten in de wachtkamer. Bij mij zit de rest van de wereld; alle andere gevallen die in mijn praktijk op een diagnose wachten.
Zo is deze vlek bij mij om consult gekomen.
Er is een hele rij vlekken te zien, maar het gaat om de grote plas op de voorgrond. Daar begint iedere diagnose mee, de hoofdzaken van de bijzaken scheiden.
De toedracht moge duidelijk zijn.
De vlek is ontstaan toen een emmer verf van een fietsstuur viel.
Maar wat is er vervolgens gebeurd?
Er zijn allemaal vlekken bijgekomen, bijna even groot.
Tientallen vlekken brug afwaarts en een kleinere, minder dekkend aan deze kant van de oorspronkelijke vlek.
Hoe is dat zo gegaan, heeft er iemand zitten stempelen?
Misschien had je gevloekt toen je door de verse vlek fietste en er verf op je kleren spatte. Maar ik zie een puzzel voor me.
En ik mag die puzzel oplossen.

En zo kan ik nog wel even doorgaan.
Deze en veel meer vragen over enerverende gevallen uit mijn praktijk gaan beantwoord worden.
Als ik zou moeten zeggen wat de kern van de voorstelling is:
Wat er aan de hand is, wordt pas zichtbaar als je een visuele voorstelling van de symptomen maakt.
Maar dat blijft tussen ons.
*Ik heb de foto niet zelf genomen.

Het enige wat ik gedaan heb: op twitter het #verfvlekkenarchief oprichten. Sindsdien komen de vlekken vanzelf binnen, mensen sturen ze op.
Deze vlek is in Amsterdam genomen door Jan Dirk van der Burg.”

Over Hans Aarsman
Hans Aarsman is een Nederlandse fotograaf en auteur. Hij is onder andere bekend van zijn wekelijkse rubriek, De Aarsman Collectie, in de Volkskrant waarin hij persfoto’s onder de loep neemt als een detective. Jaarlijks doet hij in het theater verslag van zijn ontdekkingen.

Info
Locatie: Sociëteit Ramses Shaffy Huis, Piet Heinkade 231, Amsterdam
Datum: zondagmiddag 13 maart 2022
Aanvang: 15:30 uur | einde 17:30 uur
Entree: € 15,00 (inclusief drank en nootjes). Bewoners vrij entree.
Aanmelden via: www.cultuuropdeeilanden.nl

Wij werken met de CoronaCheck-app voor toegang.

Meer info op hansaarsman.nl

Cultuurlezing | Jong Polen

Zondagmiddag 10 april 2022
van 15:30 tot 17:30 uur

door Krzysztof Dobrowolski

Over de lezing
Wie eens een werk van Stanisław Wyspiański heeft gezien, wil meer. Neem ‘Ontsta’. De aantrekkelijke, frisse kleuren en dansende lijnen van art nouveau gaan hier hand in hand met een diepere inhoud: het is god de vader die de wereld schept. Kortom, Wyspiański combineerde visueel genot met een diepere inhoud. Wyspiański wordt dan ook een van de grote namen van de lezing. Een lezing die u meeneemt naar het Krakau van rond 1900, toen de stad een belangrijk kunstcentrum in de Oostenrijks-Hongaarse monarchie was. Een stad die ooit zelf de hoofdstad van een dubbelmonarchie was geweest, die van Polen en Litouwen, en waar tot op heden de schilderachtige sporen van de geschiedenis het straatbeeld bepalen. Een stad ook, die in de negentiende eeuw niet meer was dan een provinciaal openluchtmuseum en waar desondanks een nieuwe kunststroming het levenslicht zag: de Poolse variant op de Wiener Secession.

In deze lezing beloven we dat u veel nieuwe kennis opdoet. U maakt kennis met in Nederland volstrekt onbekende kunstenaars en met hun prachtige schilderijen, tekeningen en glas-in-loodramen. Dat alles plaatsen wij in de context van de complexe geschiedenis van een land dat niet eens op de kaart stond toen al dat moois werd gemaakt.

Krzysztof Dobrowolski
Krzysztof Dobrowolski-Onclin was in september 2013 de eerste die een lezing hield voor Cultuur Op De Eilanden. Sindsdien heeft hij tal van lezingen en rondleidingen voor ons verzorgd over de meest uiteenlopende onderwerpen (De Gouden Eeuw, Vladimir Malevich, Laurence Alma Tadema, Graffiti, New York, Symboliek op euromunten enz., enz.) Hij doceert sinds vele jaren bij de Vrije Academie en daarnaast is hij mede-organisator van lezingen en excursies bij Bureau Boeiend.

Info
Locatie: Sociëteit Ramses Shaffy Huis, Piet Heinkade 231, Amsterdam
Datum: zondagmiddag 10 april 2022
Aanvang: 15:30 uur | einde 17:30 uur
Entree: € 12,50 (inclusief drank en nootjes). Bewoners vrij entree.
Aanmelden via: www.cultuuropdeeilanden.nl

Cultuurlezing Jong Polen

Lezing | Wie is wie? Modellen op schilderijen: wie zijn ze en wat is hun verhaal? Deel 2

Zondagmiddag 15 mei 2022
van 15:30 tot 17:30 uur

door Huub Kaak

Over de lezing
Onder het motto “ars longa, vita brevis” en aan de hand van coryfeeën als – ‘among others’ en misschien wel ‘bien étonneés de se trouver ensemble’ – Joshua Reynolds, Andy Warhol, Johann Wolfgang Goethe, Richard Avedon, Auguste Rodin, Ella Fitzgerald, Joseph Haydn en Willem de Kooning neemt ‘kunstkenner-van-dienst’ Huub Kaak ons zondag 15 mei mee naar duistere oorden, waar kunst overigens evenzogoed in overvloed gedijt: The Royal Academy of Art, de Golf van Napels, een begraafplaats in Calais, de Boulevard of Broken Dreams, de gevangeniscel van Marie Antoinette, Lexington Avenue, New York, en waar al niet meer. Kunst lijkt zich daar als vanzelf te mengen met ‘Sex, Drugs & Rock ’n Roll’. Thema daarbij luidt zo’n beetje “From rags to riches and back to rags again.” Via schilderijen en foto’s maken we nader kennis met minimaal twee veelvuldig afgebeelde en sowieso geruchtmakende dames, ieder voor zich vormt een antwoord op de vraag “Spiegeltje, spiegeltje aan de wand, wie is de schoonste in het land?”

Over Huub Kaak
Naast kermisbokser, docent geschiedenis, verhuizer, barman, tekstredacteur en luizenmoeder avant la lettre (niet per se in die volgorde en zeker niet allemaal tegelijk) richtte hij voor meerdere Nederlandse musea tentoonstellingen in. In de kunst gaat zijn belangstelling heden ten dage vooral uit naar de ‘outcasts’, de ‘drifters’, de ‘hobo’s’ en de ‘verschoppelingen’ oftewel naar ‘de rafelranden’ en naar ‘de keerzijde’ van “alles wat groeit en bloeit en ons altijd weer boeit.

Info
Locatie: Sociëteit Ramses Shaffy Huis, Piet Heinkade 231, Amsterdam
Datum: zondagmiddag 15 mei 2022
Aanvang: 15:30 uur | einde 17:30 uur
Entree: € 12,50 (inclusief drank en nootjes). Bewoners vrij entree.
Aanmelden via: www.cultuuropdeeilanden.nl