Tag: Cultuurlezing

door Huub Kaak

Over de lezing
Huub Kaak –  kermisbokser in ruste, tekstschrijver in actie, kunstkenner bij geruchte – vertelt ons– nota bene op Internationale Vrouwendag –  enkele veelal hartverscheurende, maar altijd kleurrijke geschiedenissen van de modellen op deels bekende, deels obscure schilderijen. Wie zijn deze vrouwen, wat is hun verhaal? Kortom: misbruik, inspiratie, moord, ambitie, seks, rijkdom, dalles, stalinisme, schoonheid, adoratie, tarantella, partnership, scheppingskracht, garnalen. Wat niet al! (En dat allemaal in de luttele tijdspanne van twee maal drie kwartier!)
Daarenboven is Huub Kaak ook nog eens vast van plan deze puike gelegenheid aan te grijpen om voor zijn Oma (van moederszijde) ten langen leste een rechtmatige plaats in de kunstgeschiedenis op te eisen. Waarvan akte.

Over Huub Kaak
Naast kermisbokser, docent geschiedenis, verhuizer, barman, tekstredacteur en luizenmoeder avant la lettre (niet per se in die volgorde en zeker niet allemaal tegelijk) richtte hij voor meerdere Nederlandse musea tentoonstellingen in. In de kunst gaat zijn belangstelling heden ten dage vooral uit naar de ‘outcasts’, de ‘drifters’, de ‘hobo’s’ en de ‘verschoppelingen’ oftewel naar ‘de rafelranden’ en naar ‘de keerzijde’ van “alles wat groeit en bloeit en ons altijd weer boeit.

Info
Locatie: Sociëteit Ramses Shaffy Huis, Piet Heinkade 231, Amsterdam
Datum: zondagmiddag 8 maart 2020
Aanvang: 15:30 uur | einde 17:30 uur
Entree: € 12,50 (inclusief drank en nootjes). Bewoners vrij entree.
Aanmelden via: www.cultuuropdeeilanden.nl

door Jos Beishuizen

Over de lezing
In 1960 schreef Ernst Gombrich het boek Art and Illusion; a study in the psychology of pictorial representation. Dit boek vormt de inspiratiebron voor de lezing waarin de spanning tussen het bestaande en het nieuwe centraal staat. Elk kunstwerk is een schepping, geen kopie van de werkelijkheid. Een kunstwerk is ook een illusie, kunstenaars proberen met hun kunstwerk een effect te bereiken dat meer is dan verf op een doek. Kunstenaars scheppen een illusie van de werkelijkheid. Daarin geven zij op basis van de traditie hun eigen nieuwe interpretatie aan de werkelijkheid. Waarnemers doen hetzelfde. Net als bij de inktvlekken van Rorschach projecteren waarnemers op basis van hun kennis van de wereld een eigen interpretatie op een kunstwerk, zij zien iets in een kunstwerk.

De lezing gaat over deze processen van het scheppen van illusies en het projecteren van interpretaties. De lezing wordt geïllustreerd met veel afbeeldingen van kunstwerken. Rode draad vormt één bepaald schilderij, Wivenhoe Park dat John Constable in 1816 maakte.

Over Jos Beishuizen
Jos Beishuizen was hoogleraar Onderwijskunde Vrije Universiteit Amsterdam.
Hij houdt van doceren en werd diverse malen door de studenten tot docent van het jaar verkozen.

Info
Locatie: Sociëteit Ramses Shaffy Huis, Piet Heinkade 231, Amsterdam
Datum: zondagmiddag 12 januari 2020
Aanvang: 15:30 uur | einde 17:30 uur
Entree: € 12,50 (inclusief drank en nootjes). Bewoners vrij entree.
Aanmelden via: www.cultuuropdeeilanden.nl

door Wendelien van Welie-Vink

Over de lezing
Centraal in deze lezing staat de recente aankoop van een 15e-eeuws christuscorpus door het Rijksmuseum in Amsterdam. Het hing al op de Maelwaeltentoonstelling (2017-18) in dat museum. Het corpus bevat echter een aantal opmerkelijke details, waaronder okselhaar, die niet op de tentoonstelling werden belicht. In de lezing gaat Wendelien van Welie-Vink in op de betekenis van haar in Middeleeuwse kunst.
Haar is het sierraad van de vrouw (denk aan de golvende lokken van Maria), maar kan ook een negatieve connotatie hebben. Behaarde wildemannen werden gezien als het symbool van het onbeschaafde en het ruwe in de Middeleeuwse samenleving, en haar was hierbij een middel om dat uit te drukken. Aan de hand van tal van voorbeelden brengt Wendelien van Welie-Vink het gebruik in kaart, om zo tot slot het okselhaar bij het Amsterdamse Christuscorpus te kunnen duiden.

Over mw. dr. Wendelien van Welie-Vink
Kunsthistorica Wendelien van Welie-Vink is werkzaam aan de Universiteit van Amsterdam, aan de Faculteit der Geesteswetenschappen Capaciteitsgroep Kunstgeschiedenis.

Info
Locatie: Sociëteit Ramses Shaffy Huis, Piet Heinkade 231, Amsterdam
Datum: zondagmiddag 8 december 2019
Aanvang: 15:30 uur | einde 17:30 uur
Entree: gratis
Aanmelden via: www.cultuuropdeeilanden.nl

door Michel Krielaars

Over de lezing
In de voetsporen van de grote Russische schrijver Anton Tsjechov reisde Michel Krielaars (Amsterdam, 1961) door het Rusland van Vladimir Poetin en vergelijkt dat met het tsarenrijk van honderdvijftig jaar geleden. Veel is er niet veranderd, zo blijkt, want Rusland is buiten een handvol grote steden als Moskou en Sint-Petersburg nog altijd grotendeels een archaïsche samenleving. Het communistische systeem heeft daar weinig verandering in aangebracht. Veel Russen denken nog altijd op een weinig individualistische manier en volgen op wat hun van hogerhand bevolen wordt. Het door Nobelprijslaureaat Svetlana Alexijevitsj beschreven verschijnsel van de ‘Rode mens’ doet er nog altijd opgeld.

Over Michel Krielaars
Michel Krielaars (1961) is chef Boeken van NRC Handelsbladen was daarvoor jarenlang correspondent in Rusland. Hij publiceerde de romans Meeuw, En het dansen gaat door en Afkomst, zijn verhalenbundel Vanillevla met frambozen en zijn non-fictiedebuut Het brilletje van Tsjechov, Reizen door Rusland, waarmee hij lovende kritieken oogstte en de Bob den Uyl Prijs 2015 won.

Info
Locatie: Sociëteit Ramses Shaffy Huis, Piet Heinkade 231, Amsterdam
Datum: zondagmiddag 10 november 2019
Aanvang: 15:30 uur | einde 17:30 uur
Entree: gratis
Aanmelden via: www.cultuuropdeeilanden.nl

door Krzysztof Dobrowolski 

Dit najaar toont het Rijksmuseum in Amsterdam in samenwerking met het Madrileense Prado een bijzondere groep topstukken. Schilderijen van Rembrandt en Velázquez, van Frans Hals, José de Ribera, van Francisco de Zurbarán en Johannes Vermeer hangen op de tentoonstelling. Daar kun je deze tijdgenoten uit de Gouden Eeuw met elkaar vergelijken, zowel op inhoud als stijl. Zo was Diego Velázquez een uitmuntende portrettist, evenals als Rembrandt en Hals. Toch zijn er ook verschillen en die blijven niet onderbelicht. Velázquez was naast schilder een hoveling en diplomaat. En diplomatie lijkt Rembrandt weer vreemd te zijn geweest. Of neem de heiligen van schilders als Zurbarán of Ribera, die je bij Frans Hals niet zult vinden.
De lezing is een verrijking voor wie kennis wil maken met Spaanse meesters.

Aanmelden via: www.cultuuropdeeilanden.nl

door Krzysztof Dobrowolski 

Marcel Proust, de legendarische Franse schrijver van onder andere het beroemde “A la recherche du temps perdu” (Op zoek naar de verloren tijd). Ook al heb je niets van Proust gelezen, de lezing van Krzysztof Dobrowolski zal je zeker boeien. De literaire opvattingen en het leven van Proust zijn interessant en volgens kenners veranderen zijn scherpe observaties en psychologische inzichten voorgoed je kijk op het leven en verruimen ze je geest.

Krzysztof weet als geen ander erover te vertellen, cum laude afgestudeerd in kunstgeschiedenis en Franse letterkunde met als speciaal onderwerp ‘Marcel Proust’.

Leestip: ‘Combray’, een episode van ‘A la recherche du temps perdu’, te vinden in ‘Van de kant van Swann’ (Op zoek naar de verloren tijd, deel 1). Ook interessant is het boek van Céleste Albaret, de huishoudster van Proust: “Mijnheer Proust”

Aanmelden via: www.cultuuropdeeilanden.nl

door Krzysztof Dobrowolski 

Het leven en de schilderijen van Vincent van Gogh hebben tal van kunstenaars geïnspireerd. Zonder het ooit te vermoeden legde Van Gogh de basis voor de expressionisten van Die Brücke, voorzag hij Edvard Munch van een blauwdruk voor een kunstenaarsleven en gaf hij David Hockney motieven voor diens veelzijdige oeuvre.

Hockney stelt dat Van Gogh daadwerkelijk naar zijn onderwerpen kéék en ze bestudeerde, alvorens hij ze schilderde. Neem zijn beroemdste werken als ‘Zonnebloemen’ en je ziet dat achter de schijnbare eenvoud en vlakheid van de vaas en de tafel waar ze op staan, een rijkdom aan penseelstreken en tinten schuilgaat. Zo ook Hockney’s recente werk ‘The Arrival of Spring in Woldgate’ (2011), een kolossaal schilderij in olieverf dat uit maar liefst 32 afzonderlijke doeken bestaat. Op het eerste gezicht een kleurrijk, computergestuurd plaatje. Maar hoe langer je kijkt, des te meer details, motieven en kleurschakeringen je opvallen. Precies zoals bij Van Gogh.
De vergelijking lijkt misschien vergezocht maar Hockney noemt zelf Van Gogh als inspiratiebron. Bovendien heeft de serie bomen, waartoe ‘The Arrival of Spring in Woldgate’ behoort, een sacrale lading; iets wat Van Gogh graag ook aan zijn composities meegaf.

Aanmelden via: www.cultuuropdeeilanden.nl

Romeyn de Hooghe(1645) was de meest creatieve en productieve prentmaker van de late Gouden Eeuw. Zijn morele reputatie is tweeslachtig. Werd hij vanouds weggezet als een oplichter, een dief, een pornograaf en een atheïst, tegenwoordig beschouwen historici hem als een aanhanger van radicale verlichtingsideeën. De spotprenten van Romeyn de Hooghe en pamfletten waren wapens in het politieke debat. Het picareske levensverhaal van Romeyn de Hooghe werpt een onverwacht licht op de schaduwzijden én de meer humoristische kanten van de politieke cultuur van de zeventiende eeuw.

Jan Luijken (1649), zowel een begaafd etser als dichter, vervaardigde evenals Romeyn de Hooghe zelf zijn boekillustraties. Beiden worden gerekend tot de belangrijkste illustratoren van hun tijd. In 1671 verscheen van Jan Luijken het nogal amoureuze liedboek ‘Duytse Lier’ waaruit bleek dat hij enigszins was afgedwaald van zijn streng religieuze opvoeding. Echter, een paar jaar later keerde hij, onder invloed van de mysticus Jacob Böhme, terug op het ‘rechte pad’ van het geloof en publiceerde hij alleen nog stichtelijke werken in de vorm van emblematabundels. De huiselijke realiteit inspireerde Jan Luijken voor zijn prenten en leverde als zinnebeeldige interpretatie daarvan ook de stof voor zijn poëzie. Zijn prenten (emblemen) zijn meestal voorzien van een motto en bijschrift, meestal in dichtvorm.

Aanmelden via: www.cultuuropdeeilanden.nl

Lezing over de Passie(s) van Bach door Benjamin Rous

Elk jaar rond Pasen heerst in Nederland massaal Passiekoorts. Vrijwel overal in het land zitten kerken en concertzalen vol voor uitvoeringen van de verklanking van het lijdensverhaal door Johann Sebastian Bach.
De monumentale Matthäus voorop, gevolgd door de dramatisch geconcentreerde Johannes.

Maar waarom schreef Bach deze werken? Hoe kwamen ze tot stand, en hoe passen ze in de rest van zijn oeuvre?
In deze lezing wordt ingegaan op de vocale kerkmuziek van Bach, in het bijzonder de grote Passies, die hij als cantor in Leipzig componeerde. Moeten we hem zien als een diep religieus man die zijn muziek als verlengstuk van zijn geloof zag; Bach als spreekbuis van God ? Of was hij in de eerste plaats musicus die religieuze muziek vooral aangreep om zijn eigen kunst en kunde te perfectioneren ?

Aanmelden via: www.cultuuropdeeilanden.nl

Lezing ‘Ramses Shaffy: zijn leven, zijn lyriek’

Amsterdammers herinneren zich misschien nog de eenzame, maar intens tevreden aanblik die Ramses Shaffy bijna dagelijks bood in de laatste jaren van zijn leven, gezeten aan een tafeltje op het terras van pizzeria Torino in de Roetersstraat. Hij dronk een glas rode wijn en leek te glimlachen, om niets in het bijzonder.

Shaffy woonde toen vlakbij, in het Dr. Sarphatihuis. Hij leed al jaren aan korsakov en andere kwalen. Eind 2009 overleed hij op 76-jarige leeftijd aan de gevolgen van slokdarmkanker.

Ramses’, zoals ook de serie heet die in 2014 naar zijn biografie werd gemaakt, is met recht een lokale – maar ook nationale – beroemdheid te noemen. Wie kent het lied ‘Sammy’ niet (‘Hoog, Sammy!’), of de hymne ‘Zing, vecht, huil, bid, lach, werk en bewonder’? Wie is er niet ooit onder de indruk geraakt van zijn buitengewoon theatrale en charmante uitstraling, van zijn charisma? Wie zegt niet, bijna in één adem, ‘Liesbeth List’ bij het horen van zijn naam? Deze lezing biedt een biografische schets en gaat in op de teksten van zijn chansons. De ‘bohémien’- aspecten van Ramses’ leven zullen worden belicht en daarnaast leggen we verbanden met de internationale bohème.

Aanmelden via: www.cultuuropdeeilanden.nl