Cultuurlezing | 750 jaar Amsterdamse architectuur

Zondagmiddag 14 september 2025
van 15:30 tot 17:30 uur

Seizoenstart 14 september
De eerste lezing van het nieuwe seizoen vindt plaats op zondag 14 september. Deze sluit aan bij het thema ‘Amsterdam 750 jaar’, en wordt verzorgd door Oene Dijk, kunsthistoricus gespecialiseerd in architectuur. Centraal staan beeldbepalende Amsterdamse gebouwen uit die rijke historie.

Over de lezing
Voor Cultuur op de Eilanden houdt Oene Dijk een lezing over 750 jaar bijzondere architectuur in Amsterdam. Van het middeleeuwse Houten Huys tot de moderne hoogbouw op de Zuidas, zoals The Valley, de Jurk, en de Eyetoren in Noord. De vier zogeheten uitleggen van de laat-16de en 17de eeuw veranderden Amsterdam van een middeleeuws stadje in een wereldstad met statige grachtenpanden, de woningen van de welgestelden. Eeuwen later werd de stad verder uitgebreid, met een belangrijke rol voor de Amsterdamse School, die sociale woningbouw een nieuwe betekenis gaf. De 20ste eeuw kende meer bijzondere uitbreidingen, zoals de Vinexwijk IJburg met zijn innovatieve waterwoningen en het spectaculaire Sluishuis. Ook bijzondere gebouwen zoals het Paleis op de Dam en de Beurs van Berlage passeren de revue.

Over Oene Dijk
Oene is als docent Kunst- en Architectuurgeschiedenis verbonden aan de Academie van Bouwkunst Amsterdam en aan de Hogeschool Arnhem en Nijmegen. Hij verzorgt excursies en lezingen voor Architectuurcentrum Amsterdam (Arcam) en de Vrije Academie en publiceert maandelijks een interview op de website van de Bond Nederlandse Architecten (BNA). Hij schrijft over kunst- en architectuurgeschiedenis voor diverse websites en tijdschriften en organiseert architectuurexcursies en lezingen in binnen- en buitenland.

Info
Locatie: Sociëteit Ramses Shaffy Huis, Piet Heinkade 231, Amsterdam
Datum: zondagmiddag 14 september 2025
Tijd: 15:30 tot 17:30 uur
Entree: € 15,= Bewoners van het Shaffy Huis vrij entree.
Reserveren via: cultuuropdeeilanden.nl

Architectuurlezing Amsterdam The Valley

Cultuurlezing | Artus Quellinus, de beeldhouwer van Amsterdam

door Max Put

Zondagmiddag 19 oktober 2025
van 15:30 tot 17:30 uur

Over de lezing
Als onderdeel van de jubileumviering Amsterdam 750 organiseren het Koninklijk Paleis Amsterdam en het Rijksmuseum de allereerste overzichtstentoonstelling van het werk van Artus Quellinus. Als de ‘beeldhouwer van Amsterdam’ verfraaide deze beroemde Antwerpse meester het 17de-eeuwse Amsterdamse stadhuis (nu het Paleis op de Dam) met honderden indrukwekkende sculpturen van goden en godinnen, verhalen, symbolen, dieren en planten, zowel van binnen als buiten.
Voor de allereerste overzichtstentoonstelling van Quellinus worden meer dan 100 topstukken uit binnen- en buitenland samengebracht, in zijn grootste meesterwerk: het Koninklijk Paleis Amsterdam. De van oorsprong Vlaamse Artus Quellinus geldt als de belangrijkste barokke beeldhouwer van Amsterdam en ver daarbuiten.

Over Max Put
Max Put is zelfstandig en een breed georiënteerde kunsthistoricus die al jaren cursussen, lezingen, rondleidingen en stadswandelingen voor verschillende opdrachtgevers verzorgt. Favoriete onderwerpen zijn de schilderkunst van de Gouden Eeuw, maar ook Rothko, Van Doesburg, architectuur en zijn specialisme Japonisme

Info
Locatie: Sociëteit Ramses Shaffy Huis, Piet Heinkade 231, Amsterdam
Datum: zondagmiddag 19 oktober 2025
Tijd: 15:30 tot 17:30 uur
Entree: € 15,= Bewoners van het Shaffy Huis vrij entree.
Reserveren via: cultuuropdeeilanden.nl

Cultuurlezing | Jan Mankes

Zondagmiddag 11 mei 2025
van 15:30 tot 17:30 uur

door Lisette le Blanc

Over de lezing

Museum Arnhem en Museum Belvédère presenteren t/m 22 juni een tentoonstellingstweeluik rond het oeuvre van Jan Mankes (1889-1920). De kunstenaar woonde en werkte van 1909 tot 1915 in Friesland en vestigde zich in de laatste jaren van zijn leven in het Gelderse Eerbeek. De twee exposities in Arnhem en Oranjewoud geven een representatief overzicht van een van de meest bijzondere kunstenaars die werkzaam waren aan het begin van de twintigste eeuw.
Binnen de Nederlandse schilderkunst neemt Mankes een unieke plaats in. Zijn inlevingsvermogen zorgt voor het dromerige en doorleefde werk waarmee hij zo geliefd is geworden. Hij wordt gezien als een belangrijke sleutelfiguur tussen de negentiende en twintigste eeuw, en bijzonder is zijn verwantschap met de Tachtigers, het symbolisme en magisch realisme.
In deze lezing neemt kunsthistoricus Lisette le Blanc u aan de hand van beide tentoonstellingen mee in het werk en leven van Jan Mankes.

Over Lisette le Blanc

Lisette le Blanc geeft vanaf 1987 als freelance docente met veel plezier lezingen over diverse onderwerpen aan diverse instellingen. UIitgangspunt: wat is boeiend om te vertellen, wat zou men leuk vinden om te horen en te bezoeken. Graag speelt zij in op lopende tentoonstellingen. Een paar keer per jaar organiseert zij culturele reizen naar het buitenland. Belangrijk is dan om juist ook het onbekende te laten zien.

Info
Locatie: Sociëteit Ramses Shaffy Huis, Piet Heinkade 231, Amsterdam
Datum: zondagmiddag 11 mei 2025
Tijd: 15:30 tot 17:30 uur
Entree: € 15,= Bewoners van het Shaffy Huis vrij entree.
Reserveren via: cultuuropdeeilanden.nl

Vanwege de grote belangstelling voor de lezing over Jan Mankes op 11 mei, is er een extra lezing toegevoegd op 18 mei

Cultuurlezing | Jan Mankes > extra lezing

Vanwege de grote belangstelling voor de lezing op 11 mei, is deze extra lezing toegevoegd

Zondagochtend 18 mei 2025
van 11:00 tot 13:00 uur

door Hans van der Gaarden

Over de lezing

Jan Mankes (1889–1920) was een Nederlandse schilder die bekend staat om zijn verstilde, intieme werken. Ondanks zijn korte leven (hij overleed op 30-jarige leeftijd aan tuberculose) heeft hij een groot oeuvre nagelaten: ongeveer 200 schilderijen, naast tekeningen en grafisch werk. Mankes schilderde vaak dieren, stillevens, portretten en landschappen, gekenmerkt door een subtiele kleurstelling en een dromerige sfeer. Zijn stijl wordt wel omschreven als symbolistisch of mystiek-realistisch. Hij werkte veel met zachte tinten en had een sterk oog voor detail en compositie.

Over Hans van der Gaarden

Hans van der Gaarden gaat uit van de exacte waarneming. Wat zie je, wat hoor je in een kunstwerk, in de natuur, in taal? Zoals wetenschappelijke en (kunst)historische feiten. Om vervolgens uit te drukken wat de waarneming teweeg brengt. Wat roept de waarneming op, waar associeer je hem mee, wat beleef je aan de waarneming? in zijn lezingen staat de gevoelswaarde voorop.

Info
Locatie: Sociëteit Ramses Shaffy Huis, Piet Heinkade 231, Amsterdam
Datum: zondagochtend 18 mei 2025
Tijd: 11:00 tot 13:00 uur
Entree: € 15,= Bewoners van het Shaffy Huis vrij entree.
Reserveren via: cultuuropdeeilanden.nl

Cultuurlezing | De paarden van San Marco

Zondagmiddag 12 januari 2025
van 15:30 tot 17:30 uur

door Wendelien van Welie-Vink

Over de lezing
Een verhaal van trots, roof en hoogmoed.
De paarden van San Marco zijn iconische beelden die de basiliek van San Marco in Venetië sieren. Deze vier bronzen paarden, oorspronkelijk gemaakt in het oude Griekenland, werden in de 13e eeuw naar Venetië gebracht en zijn een symbool van de stad. Ze stonden ooit op de triomfboog van de keizer in Constantinopel en werden later gekopieerd in marmer. De originele beelden bevinden zich nu in het Museo Archeologico Nazionale, terwijl replica’s de basiliek sieren. De paarden vertegenwoordigen niet alleen artistiek vakmanschap, maar ook de rijke geschiedenis en culturele uitwisseling van de Venetiaanse republiek waar Wendelien van Welie uitgebreid op in zal gaan

Over mw. dr. Wendelien van Welie-Vink
Wendelien van Welie is werkzaam als docent Kunstgeschiedenis van de Middeleeuwen aan de Universiteit van Amsterdam. Ze schreef haar proefschrift over verluchte handschriften van Brunetto Latini’s Livre dou Trésor, een populaire encyclopedische tekst die met name in de 13e en 14e-eeuw grote populariteit genoot in het noorden van Frankrijk.
Wendelien geeft colleges en doet onderzoek op diverse terreinen als Karolingische kunst, Kunst als verbeelding van de macht, en naar iconografische kwesties als het voorkomen van handschoenen varkensneuzen en ontblote borsten in de kunst.

Info
Locatie: Sociëteit Ramses Shaffy Huis, Piet Heinkade 231, Amsterdam
Datum: zondagmiddag 12 januari 2025
Aanvang: 15:30 uur | einde 17:30 uur
Entree: € 15,=,  bewoners vrij entree
Aanmelden via: www.cultuuropdeeilanden.nl

Cultuurlezing | De kimonomeisjes van Breitner

Breitner’s kimonomeisjes:
Geesje en Anna Kwak

Zondagmiddag 23 februari 2025
van 15:30 tot 17:30 uur

door Max Put

Over de lezing
Tussen het najaar van 1893 en de zomer van 1894 schilderde Georg Hendrik Breitner zijn serie ‘Meisjes in kimono’, die tegenwoordig tot zijn populairste werken behoren. De namen van de twee jonge vrouwen die hiervoor model stonden kennen we al lang: Anna en Geesje Kwak, twee zussen uit Zaandam die naar Amsterdam waren gekomen om er te werken.
Verder was er over hun leven niet veel bekend, maar Jenny Reynaerts, de conservator 18 de en 19 de -eeuwse schilderkunst van het Rijksmuseum, is hier ingedoken en haar zoektocht leidde tot het onlangs verschenen boek ‘Geesje & Anna’. Hieruit blijkt dat de zussen een hele interessante levensgeschiedenis hebben, waarbij verassende nieuwe feiten aan het licht zijn gekomen. Hiermee staan Anna en Geesje als schildersmodellen centraal in deze lezing, maar natuurlijk kijken we ook naar Breitners beroemde kimonomeisjes zelf: hoe en waarom heeft hij die gemaakt?

Over Max Put
Max Put is zelfstandig en een breed georiënteerde kunsthistoricus die al jaren cursussen, lezingen, rondleidingen en stadswandelingen voor verschillende opdrachtgevers verzorgt. Favoriete onderwerpen zijn de schilderkunst van de Gouden Eeuw, maar ook Rothko, Van Doesburg, architectuur en zijn specialisme Japonisme.

Info
Locatie: Sociëteit Ramses Shaffy Huis, Piet Heinkade 231, Amsterdam
Datum: zondagmiddag 23 februari 2025
Tijd: 15:30 tot 17:30 uur
Entree: € 15,= (inclusief drank en nootjes). Bewoners van het Ramses Shaffy Huis vrij entree.
Aanmelden via: cultuuropdeeilanden.nl

Cultuurlezing | Anselm Kiefer

Zondagmiddag 23 maart 2025
van 15:30 tot 17:30 uur

door Krzysztof Dobrowolski

Over Anselm Kiefer
Anselm Kiefer (geboren op 8 maart 1945 in Donaueschingen, Duitsland) is een invloedrijke Duitse kunstschilder en beeldhouwer, bekend om zijn monumentale en emotioneel geladen werken. Zijn oeuvre verkent thema’s als geschiedenis, mythologie, filosofie en spiritualiteit, vaak met verwijzingen naar de traumatische gebeurtenissen van de Tweede Wereldoorlog en de Holocaust. Kiefer gebruikt diverse materialen zoals lood, as, stro en zand, wat zijn werken een tactiele en ruige kwaliteit geeft. Zijn kunst daagt de toeschouwer uit om na te denken over collectieve herinnering, schuld en de betekenis van geschiedenis in het heden.
Voor het eerst slaan het Stedelijk Museum Amsterdam en het Van Gogh Museum de handen ineen om een grootschalige tentoonstelling te presenteren van Anselm Kiefer. Onder de titel Sag mir wo die Blumen sind worden Kiefers krachtige werken getoond. De tentoonstelling bevat vele publiekslievelingen: in het Van Gogh Museum worden bekende werken van Vincent van Gogh gecombineerd met dat van Kiefer. In het Stedelijk zijn voor het eerst alle Kiefers uit de collectie van het Stedelijk bij elkaar te zien, waaronder het geliefde Innenraum. Op beide locaties zal nieuw, nog nooit getoond werk van de kunstenaar worden getoond.
Te zien van 7 maart t/m 9 juni 2025, in zowel het Stedelijk als het Van Gogh.

Over Krzysztof Dobrowolski
Krzysztof Dobrowolski-Onclin was in september 2013 de eerste die een lezing hield voor Cultuur Op De Eilanden. Sindsdien heeft hij tal van lezingen en rondleidingen voor ons verzorgd over de meest uiteenlopende onderwerpen (De Gouden Eeuw, Vladimir Malevich, Laurence Alma Tadema, Graffiti, New York, Symboliek op euromunten enz., enz.) Hij doceert sinds vele jaren bij de Vrije Academie en daarnaast is hij mede-organisator van lezingen en excursies bij Bureau Boeiend.

Info
Locatie: Sociëteit Ramses Shaffy Huis, Piet Heinkade 231, Amsterdam
Datum: zondagmiddag 23 maart 2025
Aanvang: 15:30 uur | einde 17:30 uur
Entree: € 15,= (inclusief drank en nootjes). Bewoners van het Ramses Shaffy Huis vrij entree.
Aanmelden via: www.cultuuropdeeilanden.nl

Cultuurlezing | Middeleeuwse Tuinen, het paradijs nabij

Zondagmiddag 8 december 2024
van 15:30 tot 17:30 uur

door Martijn Pieters

Over de lezing
Bij tuinen wordt meestal gedacht aan de prachtige baroktuinen uit de 17de eeuw of de romantische tuinen uit de 19de eeuw. Maar ook in de middeleeuwen werden zowel in het Westen als in het Oosten tuinen aangelegd. Tuinen die verschillende functies hadden, van de functionele klooster- en kruidentuin tot de imaginaire liefdestuin uit de literatuur. Aan de hand van uitbeeldingen in de kunsten, beschrijvingen in literatuur en gevonden voorwerpen laat zich een uitgebreid, divers en verrassend beeld van de middeleeuwse tuin en haar gebruik vormen. In de lezing wordt ingegaan op de verschillende tuinen, hun inrichting, verschijningsvorm en het gebruik van kruiden en planten in de middeleeuwen.

Over Martijn Pieters
Martijn Pieters studeerde kunstgeschiedenis in Amsterdam, waar hij zich specialiseerde in middeleeuwse kunst. Zijn interesse breidde zich in de loop der jaren uit naar de geschiedenis van de oude kunst in breder Europees perspectief en de kunst van de Europese vorstenhoven.
Ook verzorgt hij cursussen, rondleidingen en lezingen.

Info
Locatie: Sociëteit Ramses Shaffy Huis, Piet Heinkade 231, Amsterdam
Datum: zondagmiddag 8 december 2024
Aanvang: 15:30 uur | einde 17:30 uur
Entree: € 15,=,  bewoners vrij entree
Aanmelden via: www.cultuuropdeeilanden.nl

Cultuurlezing | James Ensor

Zondagmiddag 15 september 2024
van 15:30 tot 17:30 uur

door Krzysztof Dobrowolski

Over James Ensor
James Ensor mag dan een Engels klinkende naam zijn, maar hij was een geboren en getogen Belg uit Oostende. Met Engelse wortels, dat wel. Ensor, die leefde van 1860 tot 1949, is nu een van de bekendste en meest herkenbare Belgische kunstenaars. Hij werd door de Belgische koning zelfs tot baron verheven. Zijn bekendheid had hij te danken aan zijn kleurrijke palet, losse penseelvoering en vooral aan zijn onderwerpen. Hij zette de Belgische maatschappij te kijk met personages die karikaturale maskers dragen. Veel meer dan emoties te verhullen, leggen die maskers juist een sfeer bloot, die zelden gezellig is.

Het is dit jaar 75 jaar geleden dat hij overleed. Daarom wijden meerdere Belgische musea tentoonstellingen aan Ensor, zoals het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten in Antwerpen dit najaar zal doen.

Over Krzysztof Dobrowolski
Krzysztof Dobrowolski-Onclin was in september 2013 de eerste die een lezing hield voor Cultuur Op De Eilanden. Sindsdien heeft hij tal van lezingen en rondleidingen voor ons verzorgd over de meest uiteenlopende onderwerpen (De Gouden Eeuw, Vladimir Malevich, Laurence Alma Tadema, Graffiti, New York, Symboliek op euromunten enz., enz.) Hij doceert sinds vele jaren bij de Vrije Academie en daarnaast is hij mede-organisator van lezingen en excursies bij Bureau Boeiend.

Info
Locatie: Sociëteit Ramses Shaffy Huis, Piet Heinkade 231, Amsterdam
Datum: zondagmiddag 15 september 2024
Aanvang: 15:30 uur | einde 17:30 uur
Entree: € 12,50 (inclusief drank en nootjes). Bewoners vrij entree.
Aanmelden via: www.cultuuropdeeilanden.nl

James Ensor cultuurlezing

Maskers verhullen niet, ze leggen bloot.

Christ's Entry Brussel 1889 James Ensor

Cultuurlezing | Moderne kunst uit Afrika

Zondagmiddagt 20 oktober 2024
van 15:30 tot 17:30 uur

door Max Put

Over moderne kunst uit Afrika
In het Wereldmuseum (voorheen Museum van Volkenkunde) in Leiden is nog tot 3 november de tentoonstelling ‘In Schitterend Licht’ te zien, waarin de Nigeriaanse curator Azu Nwagbogu stukken uit de collectie traditionele Afrikaanse kunst van het museum heeft gecombineerd met voorbeelden van hedendaagse kunst uit Afrika. ‘Kunsthal Kade’ in Amersfoort bracht in het najaar van 2023 de tentoonstelling ‘Africa Supernova’: een enorme selectie van hedendaagse Afrikaanse kunst uit de verzameling van het echtpaar Carla en Pieter Schulting. Afrika is ‘hot’ in de hedendaagse kunst en beide tentoonstellingen tonen aan dat dit terecht is: met grote vrijheid, vindingrijkheid en creativiteit maken hedendaagse kunstenaars in Afrika kunst waarin de eigen lokale tradities vaak fraai zijn verbonden met technieken en stijlen afkomstig uit het westen, zoals in het begin van de 20ste eeuw westerse kunstenaars als Picasso zich de traditionele Afrikaanse kunst toe-eigenden. Max zal u in deze lezing laten kennismaken met de vitaliteit van de hedendaagse kunst uit Afrika.

Over Max Put
Max Put is zelfstandig en een breed georiënteerde kunsthistoricus die al jaren cursussen, lezingen, rondleidingen en stadswandelingen voor verschillende opdrachtgevers verzorgt. Favoriete onderwerpen zijn de schilderkunst van de Gouden Eeuw, maar ook Rothko, Van Doesburg, architectuur en zijn specialisme Japonisme.

Info
Locatie: Sociëteit Ramses Shaffy Huis, Piet Heinkade 231, Amsterdam
Datum: zondagmiddag 20 oktober 2024
Tijd: 15:30 tot 17:30 uur
Entree: € 14,50. Bewoners vrij entree.
Reserveren via: cultuuropdeeilanden.nl